ایده نشان‌دار کردن مالیات‌ها اولین بار در سال 1401 توسط برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان وزارت اقتصاد مطرح شد و در همان سال سازمان امور مالیاتی مطالعات اولیه را آغاز کرد. در این طرح، مالیات دریافتی از هر بخش اقتصادی یا از هر مودی، برچسب یا «نشان» مشخصی می‌گیرد و این نشان، بیانگر حوزه‌ای است که درآمد آن مالیات صرف می‌شود.

لیات بر عملکرد اخذشده اشخاص حقیقی از فروش کالاهای خوراکی می‌تواند به‌صورت شفاف برای تامین امنیت غذایی یا توسعه زیرساخت‌های کشاورزی هزینه شود. یا مالیات بر درآمد اصناف در مشاغل خدماتی می‌تواند به ارتقای خدمات شهری، آموزش یا بیمه‌های اجتماعی اختصاص یابد. به صورت کلی این محل هزینه کرد به انتخاب مودیان حقیقی مشخص خواهد شد.

یکی از دلایل اصلی بی‌اعتمادی مودیان حقیقی به نظام مالیاتی، این است که اطلاعی از سرنوشت پول پرداختی خود ندارند. آن‌ها مالیات می‌پردازند، اما نمی‌دانند این پول دقیقاً صرف چه اموری می‌شود. این عدم شفافیت باعث شده پرداخت مالیات بیشتر به یک تکلیف اجباری شباهت داشته باشد تا یک مشارکت داوطلبانه در توسعه کشور.

یادداشت اقتصادی| بررسی کارکردهای نشان دار کردن مالیات ها

طرح نشان دارکردن محل هزینه کرد مالیات وصولی اگر با برنامه‌ریزی دقیق، زیرساخت مناسب و نظارت جدی پیش برود، نظام مالیاتی کشور می‌تواند از یک ساختار صرفاً وصول‌کننده به یک نظام مشارکتی و توسعه‌گرا تبدیل شود.

به گزارش خبرگزاری تسنیم،‌ مالیات، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع درآمد پایدار دولت‌ها، همواره در ایران با چالش‌هایی چون فرار مالیاتی، ضعف نظام وصول، و بی‌اعتمادی میان مودیان و نظام مالیاتی روبه‌رو بوده است. یکی از طرح‌هایی که در دو سال اخیر در دستور کار سازمان امور مالیاتی قرار گرفته، «نشان‌دار کردن مالیات‌ها» است؛ طرحی که هدف آن ایجاد شفافیت در محل هزینه‌کرد مالیات‌های پرداختی و افزایش انگیزه مودیان، به‌ویژه اشخاص حقیقی، برای همکاری با نظام مالیاتی است.

بیشتر بخوانید

تبصره ماده 100 ظرفیتی برای دریافت مالیات عادلانه در بخش مشاغل است

ایده نشان‌دار کردن مالیات‌ها اولین بار در سال 1401 توسط برخی نمایندگان مجلس و کارشناسان وزارت اقتصاد مطرح شد و در همان سال سازمان امور مالیاتی مطالعات اولیه را آغاز کرد. در این طرح، مالیات دریافتی از هر بخش اقتصادی یا از هر مودی، برچسب یا «نشان» مشخصی می‌گیرد و این نشان، بیانگر حوزه‌ای است که درآمد آن مالیات صرف می‌شود.

به‌عنوان مثال، مالیات بر عملکرد اخذشده اشخاص حقیقی از فروش کالاهای خوراکی می‌تواند به‌صورت شفاف برای تامین امنیت غذایی یا توسعه زیرساخت‌های کشاورزی هزینه شود. یا مالیات بر درآمد اصناف در مشاغل خدماتی می‌تواند به ارتقای خدمات شهری، آموزش یا بیمه‌های اجتماعی اختصاص یابد. به صورت کلی این محل هزینه کرد به انتخاب مودیان حقیقی مشخص خواهد شد.

یکی از دلایل اصلی بی‌اعتمادی مودیان حقیقی به نظام مالیاتی، این است که اطلاعی از سرنوشت پول پرداختی خود ندارند. آن‌ها مالیات می‌پردازند، اما نمی‌دانند این پول دقیقاً صرف چه اموری می‌شود. این عدم شفافیت باعث شده پرداخت مالیات بیشتر به یک تکلیف اجباری شباهت داشته باشد تا یک مشارکت داوطلبانه در توسعه کشور.

نشان‌دار کردن مالیات‌ها این امکان را فراهم می‌کند که مودی ببیند مالیات او مستقیماً به چه حوزه‌ای تزریق می‌شود؛ موضوعی که می‌تواند احساس مشارکت، مسئولیت‌پذیری و اعتماد عمومی را تقویت کند.

اجرای موفق این طرح، به‌ویژه در حوزه اشخاص حقیقی، می‌تواند چند اثر کلیدی داشته باشد:

افزایش شفافیت و اعتماد عمومی

وقتی فرد بداند مالیاتی که می‌پردازد صرف توسعه مدرسه، بیمارستان، یا زیرساخت شهری محل زندگی‌اش می‌شود، انگیزه بیشتری برای پرداخت خواهد داشت

کاهش فرار مالیاتی

شفافیت در هزینه‌کرد مالیات‌ها باعث می‌شود بهانه‌های رایج برای عدم پرداخت، مانند بی‌تأثیری مالیات در زندگی روزمره، از بین برود.

هدفمند شدن هزینه‌ها

این طرح می‌تواند زمینه‌ساز هدایت بخشی از درآمدهای مالیاتی به حوزه‌های دارای اولویت شود، بدون اینکه نیاز به سازوکار پیچیده جدیدی باشد.

افزایش مشارکت اجتماعی

مودیان حقیقی، به‌ویژه در مشاغل کوچک و متوسط، با دیدن خروجی مالیات خود، احساس مشارکت بیشتری در فرآیند توسعه خواهند داشت.